Kronik yorgunluk sendromu, tıbbi bir duruma bağlı olmayan aşırı yorgunluk şeklinde kendini ortaya koyan bir rahatsızlıktır. Hepimiz zaman zaman kendimizi enerjimiz azalmış ve yorgun hissederiz. Bahse konu olan yorgunluk böylesi normal bir yorgunluk değildir. Bu yorgunluk öyle bir yorgunluktur ki dinlenme ile geçmez. Doğal olarak akabinde kişiyi birçok fiziksel aktiviteden geri bırakır. Bu yorgunluk vücudumuzda pek çok alanda etkisi olan, karmaşık ve uzun süre etkisini sürdüren bir yorgunluktur. Kimi insanları eve ve yatağa hapsedecek kadar ileri boyutlarda da görülebilmektedir. Kronik yorgunluk her yaştan çocuk, ergen ve yetişkinde görülebilir. Bu yazıda daha çok yetişkinlerde kronik yorgunluğu ele almaya çalışacağım.
Bu veriler ışığında baktığımızda ise ‘sürekli yorgun ve halsiz hissediyorum’ diyen birisi için hemen kronik yorgunluktan bahsedemeyiz. Kimi zaman bu yorgunluk, depresyon ile karıştırılabilmektedir. Bu nedenle yazımın sonunda depresyon ve kronik yorgunluğun farklarına da değineceğim. Ayrıca kronik yorgunluk sendromu bitkisel tedavi veya tıbbi ilaçlarla da semptomları hafifleyen bir rahatsızlıktır. Zaten sağlıklı beslenme pek çok rahatsızlık açısından zaruridir.
Kronik Yorgunluk Sendromunun 20 Belirtisi
- Uykunun kalitesiz olması
- Gece boyunca sık uyanma
- Uyku sonrası ve dinlenme sonrası yorgun hissetme
- Düşünme, odaklanma ve hafıza ile ilgili sorunlar
- Baş dönmesi (yatarken, otururken, ayağa kalkarken)
- Tükenmişlik
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- Koltuk altı veya boyundaki lenf düğümleri
- Açıklanamayan kas ve eklem ağrısı
- Fiziksel ve zihinsel aktivite sonrası aşırı yorgunluk
- Günlük aktiviteleri yapmada zorluk
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı
- Nefes darlığı
- Sindirim sorunları
- Titreme ve gece terlemeleri
- Çeşitli gıdalara, kokulara, ışığa ve gürültüye karşı aşırı hassasiyet ve alerji
- Bilinç bulanıklığı
- Düşük dereceli ateş
- Kas güçsüzlüğü
Normalden çok fazla yorgun olma belirtileri günden güne değişebildiği gibi gün içinde de değişiklik gösterebilir.
Kronik Yorgunluk Sendromunun 5 Nedeni
Kronik yorgunluğun tam olarak sebebi bilinemese de bazı uzmanlar bir takım risk faktörlerinden bahsetmektedir. Bu nedenle bu bölümdeki bilgilere birer teorik varsayım gözüyle bakmanızı öneririm.
- Stres
- Viral enfeksiyonlar
- Bağışıklık sistemi sorunları
- Hormonal dengesizlikler
- Fiziksel veya psikolojik travma
Kendi okumalarımdan ve çalışmalarımdan biliyorum ki psikolojik travmalar kişide kronik yorgunluk dahil pek çok farklı semptoma da sebep olabilmektedir. Bu nedenle özellikle 5. maddeyi daha güçlü bir teorik öngörü olarak düşünebilirsiniz.
Kronik Yorgunluk Testi
Kronik yorgunluk tanısını koyabilmek için herhangi bir test yoktur. Bu konudan muzdarip olanlara uygulanan testler ise daha çok bir başka rahatsızlığın var olup olmadığını belirlemek için uygulanan farklı testlerdir. Çünkü kronik yorgunluk sendromu konusunda net bir fikir edinebilmek için pek çok diğer rahatsızlığın dışlanması yani o kişide olmaması gerekir. Kronik yorgunluk çoğu zaman bir başka psikolojik rahatsızlığın belirtisi olarak da ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle çeşitli mecralarda kronik yorgunluk testi diye karşınıza çıkan testlere temkinli yaklaşmanızı öneririm.
Ne Zaman Yardım Almalı?
Kronik yorgunluğunuz varsa mutlaka yardım almalısınız. Bu yorgunluğun herhangi bir başka rahatsızlığa bağlı olup olmadığını bir uzman gözüyle değerlendirmek en doğru yol olacaktır.
Kronik Yorgunluk Sendromu Riskini Artıran Durumlar
- Yaş: Genç ve orta yaşlılarda görülme olasılığı daha yüksek.
- Cinsiyet: Kadınlarda görülme olasılığı daha yüksek.
- Komplikasyonlar: Herhangi bir ilacın yan etkisine veya hastalığa bağlı olarak gelişebilir.
Aşırı Yorgunluk Sonuçları
- Kronik yorgunluk yaşayan kişiler gündelik hayatlarında kendilerini kısıtlarlar.
- Çalışanlar, işe devam sorunu yaşayabilirler.
- Sosyal hayattan kendilerini geri çekerler.
- Depresif belirtiler gösterebilirler.
Kronik Yorgunluk Tedavisi
Kronik yorgunluk sendromunun tedavisi daha çok semptomları gidermeyi amaçlayan bir tedavidir. Sebeplerinin net olarak bilinmemesi nedeniyle tedavisi de yoktur. Fakat bu durum gözünüzü korkutmasın. Tam olarak sebebi bilinmiyorsa daha çok psikolojik faktörler üzerinde durabiliriz. Bu nedenle naçizane birkaç açıklama ile durumu sizlere kendi perspektifimden izah etmeye çalışacağım.
Özellikle duygusal sorunlarımızın olduğu bir dönemdeysek kronik yorgunluk anlamlı hale gelir. Duygu eşittir enerjidir, diyebiliriz. Dolayısıyla kendi dünyamızda bazı duygusal problemlerle mücadele halindeysek bu durum, bize düşük enerji olarak geri dönecektir. Bir de duygusal sorunlarımızı -kendimizi kandırarak- yok sayma yoluna gidersek o zaman enerjimizi içeride soğuran bir duygu olduğunu düşünebiliriz. Her durumda temelde duygusal problemlerin eşlik ettiği düşük enerji ve yorgunluktan bahsedebiliriz. Sabahları bir türlü dinlenememiş hatta dayak yemiş gibi kalkıyorsak o zaman içimize dönüp duygularımıza bir bakma zamanı gelmiştir diyebiliriz.
Sonuç olarak kronik yorgunluk şikayetleriniz varsa ve bu şikayetler tıbbi bir bulguya dayalı değilse psikolojik destek almanızı öneririm. Duygularınızdan kaçarak bu yorgunluğun kronikleşmesine katkıda bulunduğunuzu unutmayın.
Kronik Yorgunluktan Kurtulmanın 10 Yolu
Dostlar! Fark ettiğiniz üzere henüz sebepleri ve tedavisi hakkında net bir bilgiye sahip olmadığımız bir sorunla ilgili olarak bazı öneriler vermek risklidir. Fakat kendi perspektifimden sizlerle bazı önerileri paylaşmayı doğru buluyorum. Öncelikle bu yazının bir Klinik Psikolog tarafından yazıldığını aklınızda tutmanızı öneririm. Dolayısıyla benim perspektifim az önce de belirttiğim gibi daha çok duygusal köken bağlamında değerlendirilmelidir. Bu nedenle aşağıda vermiş olduğum önerileri kişiye özel düşünebilirsiniz. Kendiniz uygun gelenleri almanızı, gelmeyenleri de almamanızı öneririm. Bu uyarı özellikle son madde için geçerlidir.
- Günlük rutininizi değiştirin.
- Doğaya çıkın.
- Zararlı alışkanlıklarınızı terk edin.
- Dostlara daha fazla zaman ayırın.
- Duygularınıza kulak verin.
- Kişisel sınırlarınızı koruyun.
- Uyku öncesi nefes ve kas gevşetme egzersizleri yapın.
- Dengeli beslenin.
- Uzman desteği alın.
- Egzersizi dikkatli yapın.
Egzersiz konusuna açıklık getirmek istiyorum. Pek çok konuda egzersiz önermeme rağmen kronik yorgunluk söz konusu olduğunda egzersizi daha dikkatli olmak kaydıyla öneriyorum. Nedeni ise egzersizlerin de yorgunluğa sebep olmasıdır. Bu nedenle egzersiz konusunda dikkatli olmamız gerekir. Aksi halde yorgunluğumuzu artırabiliriz. Burada önemli olan nokta şudur: Kendinizi yormayacak şekilde egzersiz yapmalısınız.
Depresyon ve Kronik Yorgunluk Arasındaki 4 Fark
- Boğaz ağrısı ve koltuk altı veya boyundaki lenf düğümleri depresyonda olmaz.
- Ağrı, depresyona oranla kronik yorgunlukta daha fazladır.
- Kronik yorgunluk genellikle bir fiziksel aktiviteden sonra başlar veya şiddetlenir. Depresyonda ise böyle bir fiziksel aktivite olmaksızın yorgunluk söz konusudur. Hatta fiziksel aktivite depresyon belirtilerinin azalmasına bile neden olur.
- Depresyondaki kişi günlük aktiviteleri yapmak istemez. Kronik yorgunluğu olan kişiler ise bunları yapmak ister fakat yapamaz.
Bu yazımda sizlerle kronik yorgunluk hakkında bilgiler paylaşmaya çalıştım. Her türlü görüş ve eleştirinizi benimle paylaşmanızdan mutluluk duyarım. Selamlar.
Bu yazımın da sizin için faydalı olacağını düşünüyorum:
Depresyon ve Yas Arasındaki 14 Fark
Hakan TOKGÖZ
Klinik Psikolog
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.mayoclinic.org/
https://www.nhs.uk/conditions/chronic-fatigue-syndrome-cfs/
https://www.cdc.gov/me-cfs/index.html
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/chronic-fatigue-syndrome
https://www.webmd.com/chronic-fatigue-syndrome/default.htm
İçindekiler
Cevap yok