Anksiyete ve Beden İlişkisi – Anksiyetenin Bedenimizdeki 6 Etkisi

Anksiyete ve beden arasındaki ilişkinin olumsuz etkileri çok çeşitli boyutlarda olabilmektedir. Bizler, elimizden geldiğince bütün bu kötü etkilerden kurtulmayı hedeflerken ne yazık ki bedenimize gerekli ilgiyi göstermiyoruz. Kaygı nedeniyle bedenimiz tamamen yoldan çıkabilmekte ve pek çok bedensel şikayetler vasıtasıyla bizlere hayatı zindan edebilmektedir. Anksiyetenin bu yıkıcı bedensel etkilerine katlanmak inanılmaz derecede güç gelebilmekte ve kişiyi çok daha farklı sorunlara da sürükleyebilmektedir. Bu yazımda sizlerle anksiyetenin bedenimizdeki 6 etkisi hakkında bilgiler paylaşacağım. Şimdi madde madde konuya girelim. 

1. Nefes Alışverişinde Sorun

Anksiyete yaşayan kişilerde nefes alışverişi hızlı ve kısadır. Bu sığ nefes yüzünden kişinin aldığı oksijen miktarı karbondioksitten fazla olduğu için solunum sorunları ortaya çıkar. Böyle bir solunum, vücudun oksijen ve karbondioksit seviyelerinde bir bozulmaya neden olarak kalp atış hızının, baş dönmesinin, kas gerginliğinin, ellerde veya ayaklarda karıncalanmanın, uyuşmanın ve diğer fiziksel duyumların artmasına neden olur. Bu nedenle anksiyete astım hastalarının durumunu kötüleştirebilir ve özellikle KOAH hastalarının hastaneye yatışlarına da sebep olabilir.

Dostlar! Solunum, otonom sinir sistemiyle ilgilidir. Otonom sinir sistemimiz, bir şeyler yolunda gitmediğinde kendisini bedenimizde, iç organlarımızda ve nefes alışverişler yoluyla ortaya koyar. Otonom sinir sistemi, adı üzerinde kendi başına çalışan bir sistemdir. Bağımsızlığını ilan eden bu sistem sayesinde kalp atım hızı, nefes alışveriş ve iç organların çalışma sistemi gibi karmaşık işler için bizler hiçbir çaba sarf etmeyiz. Nefes düzenimizin bozulmuş olması bize, haydi hızlanalım, sakinleşmeyelim, hissettiklerimiz, düşündüklerimiz ve gerçekte yaşadıklarımız arasındaki dengeyi yitirelim, mesajı verir. Bu durumu tersine çevirmek elimizde. Nefes egzersizleri sayesinde her şey eskisi gibi olabilir. Otonom sinir sistemimize nefes egzersizleri yoluyla olumlu bir şekilde müdahale etme imkânımız var. Nefes egzersizlerini lütfen hafife almayın.

Anksiyetenin Bedenimiz üzerindeki 6 etkisini içeren videomu aşağıda izleyebilirsiniz.

2. Sindirim-Boşaltım Sorunları

Kronik olarak anksiyete sorunu yaşayan kişilerde mide ağrıları ve aşırı şişkinlik görülebilmektedir. Karın bölgesinde kramplardan tutun da ishal, kusma ve çeşitli bağırsak problemlerine kadar geniş bir yelpazede gastrointestinal problemler görülebilmektedir. Şahsen yoğun stresi midesinde hisseden birisi olarak yazıyorum bu yazıyı. Özellikle ‘midemde kelebekler uçuşuyor’ ifadesini bir şekilde duymuşsunuzdur. Bugün artık beyin ve bağırsak arasındaki bağlantı hakkında çok daha fazla bilgi sahibiyiz. Otonom sinir sistemi yine yapıyor yapacağını ve bizi gastrointestinal yollarla etkilemeye devam ediyor. Gastrointestinal rahatsızlıklar genellikle mide ağrısı, mide ekşimesi, ishal, kabızlık, mide bulantısı ve kusma semptomlarını içerir. Bu sorunların pek çok olası nedeni olsa da, tıbbi bir açıklama bulunmadığında bunlar genellikle “İşlevsel Gastrointestinal Semptomları” olarak adlandırılır.

Birçok çalışma anksiyete, depresyon ve İşlevsel Gastrointestinal Semptomları arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Genel olarak, çalışma sonuçları, en az bir Gastrointestinal semptomu olan kişilerin, herhangi bir Gastrointestinal semptomu olmayanlara göre anksiyete bozukluğu veya depresyona sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Elbette ki nefes egzersizleri bu konuda da rahatlamanıza yardımcı olur fakat aynı zamanda sağlıklı beslenmeyi de şiddetle öneriyorum.

3. Bağışıklık Sistemi Sorunları

Stres yaşadığımızda vücudumuzda meydana gelen fizyolojik değişimler hızlı bir şekilde ortaya çıkar. İlgili stres durumu sona erdiğinde ise yine hızlı bir şekilde vücudumuz normale döner. Fakat bu durum kronik bir anksiyete söz konusu olduğunda böyle değildir. Stres hormonları ve savaş-kaç tepkisiyle başa çıkmak, anksiyete söz konusuysa kolay değildir. İlgili stres uyaranı sona ermesine rağmen bedenimiz hala savaş-kaç modunda kalmaya devam ederek birtakım kimyasalların vücutta üretimine gereksiz bir şekilde devam eder. Bu süreç uzadıkça da kişi hem dinlenmiş hissedemez hem de bağışıklık sisteminde sorunlara yol açar. Uzun süreli stres yaşadığınızda sürekli kortizol salınımı olur. Bu durum da bağışıklık sisteminizin zamanla zayıflamasına neden olur. Dolayısıyla bir kez hastalandığınızda, vücudunuzun hastalıktan kurtulması daha da zorlaşacaktır.  Bu durumdaki kişiler viral enfeksiyonlara karşı mevsimsel olarak daha savunmasız kalabilirler. Konu bağışıklık sistemi olduğunda diğer rahatsızlıkların ne olduğu konusu kişiden kişiye değişebilmektedir. Fakat özellikle alerjik reaksiyonları da bu gruba dahil edebiliriz.

4. Kas Gerginliği – Anksiyete ve Beden İlişkisi

Kas gerginliği, muhtemelen anksiyetenin en yaygın ve en bariz fiziksel belirtisidir. Stres esnasında sinir sistemimiz aşırı uyarıldığı için kaslarımız gerilir. Daha önce de vurguladığım gibi stres oluşturan durum ortadan kalkınca vücudumuz hızlı bir şekilde normale dönmektedir. Fakat konu kronik bir kaygıysa yani anksiyeteyse bu durum öyle hemen tersine dönmez. Bu da demektir ki kas gerginliği, anksiyete yaşayan insanlar için kronik bir sorun haline gelir. Doğal olarak bunun sonucunda da vücudun belli bölgelerinde kronik ağrılar meydana gelmektedir. Kaslar sıkışıp, sertleşip gerginleşerek bu ağrıların oluşumuna zemin hazırlamaktadır. Aslına bakarsanız hayatın kendisi gerginliğe neden olur. Kayda değer herhangi bir anksiyete belirtisi olmayanlar bile arada bir kas gerginliği yaşama eğilimindedir. Gerginlik doğaldır ve kişi herhangi bir duygusal veya fiziksel stres yaşadığında ortaya çıkar. Ancak anksiyetesi olanlar daha yüksek seviyelerde kas gerginliği yaşama eğilimindedir. Genellikle bu gerginliği yönetmeyi veya azaltmayı başarmak da çok daha zordur.

Yazımın başında bedenimize gerekli özeni göstermediğimizden, bedenimizle yeterince ilgilenmediğimizden bahsetmiştim. Fakat kimi insanlar anksiyete kökenli kas gerginliği ve ağrılar nedeniyle bedenlerine aşırı odaklanmaktadır. Bu durum da hipokondriyak şikayetlere sebep olabilmektedir. Bu konuda ölçülü bir farkındalık en uygun tepki olacaktır. Aksi durumda eskilerin deyimiyle ifrat-tefrit arasında bocalayıp gideriz.

5. Kalp-Damar Sorunları

Stres hormonlarının uzun süreli etkileri olarak kalp-damar sorunları da önemli bir tehlike olarak anksiyete yaşayanları beklemektedir. Muhtemelen pek çok hekimin hastasına stresten uzak dur dediğini duymuşsunuzdur. Ayrıca stres 21. Yüzyılda Dünya Sağlık Örgütüne göre ölümcül hastalıklar arasında gösterilmektedir.

Araştırmalar, anksiyete bozukluklarının ve kalp hastalığının her ikisinin de diğerinin gelişmesine neden olabileceğini göstermiştir. Yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu dahil olmak üzere bir anksiyete bozukluğunuz varsa, kalp hastalığı, özellikle koroner arter hastalığı ve kalp yetmezliği geliştirme olasılığınız %26 daha fazladır.

Böylesi ölümcül sonuçları olan bu bölümü yazımı daha tatsız hale getirmemek için kısa tutuyorum. Sanırım bu kadarlık bilgi de sizlere yeterince fikir vermiştir.

6. Kilo Problemi – Anksiyete ve Beden İlişkisi

Stres hormonları olan adrenalin ve kortizol, anksiyete sorunu olan bireylerde uzun süreli olarak etkisini sürdürmektedir. Anksiyete sonucu artan kortizol seviyesi midede yağ birikmesine ve kilo artışına neden olur. Bir kişi ne kadar uzun süre stres ve endişe yaşarsa, potansiyel olarak o kadar fazla kilo alabilir.

Özellikle kortizol tedavisi görenler bilirler ki bu hormon kilo artışına sebep olmaktadır. Ayrıca bu hormonların etkisiyle ‘abur-cubur’ diye nitelendirdiğimiz sağlıksız yiyeceklere daha düşkün hale geliriz.

Sindirim yavaşlaması gibi değişiklikler de genellikle endişeli kişilerde görülür ve stresten kilo alımına neden olabilir. Anksiyete arttıkça yorgunluk da artar. Bu durumda kişi enerji eksikliğinden kaynaklı fiziksel aktivitelerden uzaklaşarak daha az kalori yakar ve sonuç olarak kilo alımı olur.

Ayrıca artan anksiyeteden kurtulma yolu olarak aşırı yeme davranışı da önemli bir sorundur.

Bu yazımda anksiyete ve beden ilişkisi hakkında 6 madde ile bilgiler paylaşmaya çalıştım. Mümkün olduğunca hareket halinde olun. Sağlıklı beslenip, nefes egzersizleri yaparak bu ilişkiyi daha istikrarlı bir hale getirme fırsatınız var. Bu fırsatı kullanmanız için çok önemlidir. Bitirirken her türlü görüş, öneri ve eleştirinizi benimle paylaşmanızdan mutluluk duyarım.

Yararlanılan Kaynaklar:

1.  https://www.medanta.org/patient-education-blog/the-dark-side-of-anxiety-7-effects-of-anxiety-on-the-body/
2. https://www.verywellmind.com/
3. https://adaa.org/learn-from-us/from-the-experts/blog-posts/consumer/how-calm-anxious-stomach-brain-gut-connection
4. https://www.verywellmind.com/gastrointestinal-gi-symptoms-and-anxiety-disorders-2584240
5. https://www.choicehousecolorado.com
6. https://www.calmclinic.com/anxiety/signs/muscle-tension
7. https://www.verywellhealth.com/anxiety-and-heart-disease-5202217
8. https://www.structurehouse.com